συζητήσεις γύρω από ξυλόσομπα

Στον τοίχο χάρτης με τους πρωθυπουργούς της χώρας, τιμοκατάλογος, χειρόγραφη ανακοίνωση "Απαγορεύεται το κάπνισμα"... Μια ανακοίνωση που καπνίζεται πλέον και μια ξυλόσομπα για να ενωθούν χέρια γύρω της, κυκλικά και ν' ανοίξουν συζητήσεις.

Μόνο που ...γυναίκες ελάχιστες. Τρεις πλανόδιοι ασιάτες με ζώνες, σακάκια και άλλα είδη προς πώληση περνούν απέξω. Ακαταλαβίστικα "ελληνικά" γι' αυτούς οι "εκλογές", οι "συνδυασμοί".

τσιγγάνοι στο Μαύρικα

φωτογραφία από παλιότερη ανάρτηση [ΔΕΙΤΕ]

Πόσο εύκολο είναι να είσαι τσιγγάνος στην Καρδίτσα; Η φωνή σου ακούγεται μόνο από το μεγάφωνο του αυτοκινήτου: "Όλα τα παλιά μαζεύω..."  Όλα τα άχρηστα, τα απομεινάρια, τα περισσεύματα είναι για σένα στην κοινωνία μας. Καμιά φορά ξεχνάς και τη φωνή σου, όταν υποδύεσαι πως δε μιλάς, καθώς ζητιανεύεις.

Τσιγγάνοι δεν κατοικούν μόνο στους Σοφάδες.

δρόμοι - φίδια

Κι αν στα βουνά οι δρόμοι είναι αδιάβατοι το χειμώνα, λόγω καιρικών συνθηκών, στον κάμπο είναι δρόμοι - φίδια, με επικίνδυνες στροφές. 

Δύσκολο πράγμα να είναι κανείς ευθύς, ε;!

"δρόμος αδιάβατος κατά τους χειμερινούς μήνες"

(πινακίδα σε ορεινό χωριό)

Απ' όλα έχει ο νέος Δήμος Καρδίτσας: λίμνη, βουνά, κάμπο, αστικό κέντρο. Ένα μεγάλο πεδίο δραστηριοποίησης και ανάπτυξης σε ένα ευρύτατο φάσμα.

 Κι η φωνή των ανθρώπων που ζουν στα ψηλά βουνά: "Μη μας ξεχνάτε!"

επίμονοι & απαιτητικοί παππούδες

Στη λεγόμενη τρίτη ηλικία μειώνεται ο φόβος του "τι θα πει ο κόσμος για μένα". Δε νοιάζονται πια να "χτίσουνε" μια καλή εικόνα. Δεν τους ενδιαφέρει η κατάκριση. Κι έτσι, σαν να κλείνει ο κύκλος της ζωής τους και πλησιάζουν στον παρορμητισμό / αυθορμητισμό τους την πρώτη ηλικία. Ώρες ώρες νομίζεις πως βαρέθηκαν την επικάλυψη της αστικής ευγένειας που χρόνια ενδύθηκαν και λατρεύουν πλέον τον κυνισμό.

Εξάλλου, βλέπουν τους νεώτερους σαν νεοφερμένους στο παιχνίδι της ζωής και με αγάπη τους μιλούν "στα ίσα". Δεν έχετε ακούσει κάτι γιαγιάδες αθυρόστομες; Κάτι παππούδες επίμονους;

-Πάρε!

-Θέλω να μου πεις...

-Θέλω να μου υποσχεθείς...

χαμένες συλλογικότητες

Σκορπίσαμε. Σπάσαμε σε χίλια κομμάτια ιδιωτικά. Έπαψαν οι κοινοί αγώνες, οι κοινές προσπάθειες, οι κοινές αγωνίες. Καθένας για την πάρτη του και όλοι μαζί πάλι για την πάρτη μας. Δεν είναι ίσως τυχαίο που το "κόμμα" στα αγγλικά λέγεται "party"!;

Οι συλλογικότητες έμειναν σελίδες ιστορίας παλιάς. Οι ξεσηκωμοί των αγροτών για την απαλλοτρίωση,  το εργατικό κίνημα στο μεσοπόλεμο, το λαϊκό κίνημα το '40, απεργίες, συνδικάτα, σύλλογοι, σωματεία... Οι καπνεργάτες, οι οικοδόμοι και ξανά οι αγρότες με σημαίες μαύρες να 'ρχονται απ' τα χωριά.

γειτονιές με ουρανό

Όσο μικρή κι αν λέμε την πόλη, μια δύναμη κεντρομόλος μας κάνει να ασχολούμαστε με τα του κέντρου της ή/και με τα πιο δημοφιλή σημεία της. Υπάρχουν, ωστόσο γωνιές, πλατείες, παρκάκια, αλάνες, συνοικισμοί (όπως των "εργατικών" πέριξ της πόλης) που είναι τα πιο ακριανά κομμάτια του μωσαϊκού της. Αλλά, αποτελούν το πλαίσιό της και μπορούν να προσδώσουν καλύτερη ποιότητα ζωής με άνετους και ανοιχτούς χώρους, πάρκα, σχολεία, γήπεδα.

Η ζωή στην πόλη μπορεί να γίνει ανθρώπινη με ήπιες οικοδομικές κατασκευές και φιλικές γειτονιές. Όχι άλλες περιοχές που να μοιάζουν με το κέντρο!

 

Κι ύστερα το μόνο που μας αρέσει στην πόλη είναι ο ...ουρανός της!

νερό στ' αυλάκι

Το άγιο νεράκι ζητούν οι κάτοικοι των χωριών. Ποιότητα και επάρκεια. Αλλού τα δίκτυα είναι κατεστραμμένα, αλλού τα νιτρικά αγγίζουν τα όρια κι αλλού τα άλατα δίνουν δουλειές στους τεχνίτες οικιακών συσκευών. Ενώ, όσοι πίνουν από το νερό της λίμνης επιθυμούν να γίνει άγευστο και άοσμο.

Νερό στο ποτήρι τους, νερό και στο χωράφι, στον κήπο τους. Ύδρευση και άρδευση.

Φυσικά, κανένας λόγος δε γίνεται για κεντρικό αποχετευτικό δίκτυο. (Υπάρχει μόνο στην Καρδιτσομάγουλα και στο συνοικισμό της Νεράιδας.) Ιδιωτικές μορφές κυριαρχούν αποχέτευσης, δαπανηρές αλλά και ανεπαρκείς, που οδηγούν σε λύσεις επικίνδυνες για το φυσικό περιβάλλον (π.χ. διοχέτευση ακαθάρτων και οικιακών λυμάτων σε ποτάμια).

παλέρμο στην ομίχλη

Μέσα στην ομίχλη που αγαπά την πόλη ανάβουν οι προβολείς του πάρκου Παλέρμο που αγαπά η πόλη. Σημείο συγκέντρωσης στη νότια πλευρά της πόλης. Όπως και το Αθλητικό Πάρκο, το αγαπημένο μικρό κολυμβητήριο με τις χιλιάδες αγκιλώσεις και ανεπάρκειές του. Ακόμα κι όταν δεν έχει ζεστό νερό το αγαπάμε.

Αγαπημένοι τόποι που μπορούν να γίνουν πιο λειτουργικοί και χρήσιμοι και νέοι στη βορειοδυτική πλευρά της πόλης, κοντά στα ΤΕΙ (: ένα γήπεδο ποδοσφαίρου μένει κλειδωμένο) ή στη δυτική, στην περιοχή Φαναρίου.

Δημόσιοι χώροι αθλητισμού που δίνουν ποιότητα στον ελεύθερο χρόνο μας.

η γενιά που λείπει

Πρόσωπα πολλά αυτές τις μέρες μικρές εικόνες από ψηφιδωτά στις εφημερίδες. Αν ήταν δυνατό σ' αυτό τον τοίχο ημών των υποψηφίων να σπρώχναμε για λίγο και στο κενό τους να δούμε την πραγματικότητα που δεν καταγράφεται.

Σχεδόν μια βδομάδα τώρα που υπάρχουν καταλήψεις στα σχολεία. Κάτι φωνάζουν τα παιδιά. Όλοι το ξέρουμε. Έχει απαξιωθεί το σχολείο. Έχει γίνει μια πρωινή συνήθεια, ένα κέφι μέχρι να ξεκινήσουν τα φροντιστήρια...

 Είπαμε. Η Καρδίτσα είναι η πόλη των λυκειόπαιδων. Εκείνων που θα λείψουν από τα 18 ως τα 30 τους μακριά, αναζητώντας το όνειρο, γνωρίζοντας τον κόσμο, ταξιδεύοντας σε εμπειρίες και πόλεις, τόπους, χώρες.

Κι αυτή τη γενιά που λείπει την αναπληρώνουν οι φοιτητές κι οι φοιτήτριες που έρχονται στην πόλη;

Αυτή τη γενιά που λείπει την αγαπάμε και θέλουμε να κρατάμε επαφή μαζί της. Karditsa all over the world.

παράθυρα με θέα

Από μικροί κάνουμε συλλογές. Τέτοιες είναι κι οι συλλογές αναμνήσεων.

Μες στο μυαλό μας μένουνε παράθυρα με θέα (windows-views), που σαν απομακρυνόμαστε τα επαναφέρουμε. Όπως ένα μικρό παιδί χαζεύει ένα κοχύλι.

Αν ήμουν παιδί σήμερα, θα θυμόμουν παρκαρισμένα αυτοκίνητα παντού και γύρω από τη δημοτική αγορά; Θα θυμόμουν τις τέντες και τα πλαστικά / νάιλον παραπετάσματα με τις φωτεινές ηλεκτρικές θερμάστρες στην πλατεία δικαστηρίων [κάτι σε Αριστοτέλους Θεσσαλονίκης εξελισσόμεθα];

Μάλλον θα θυμόμουν που έτρεχα μες στην ασταμάτητη βροχή και κάτι μελαμψοί ψιλόλιγνοι με σανδάλια στα πόδια κρατούσαν ομπρέλες με ένα φωτεινό γαλάζιο χρώμα. Μάλλον θα θυμόμουν τα λιωμένα φύλλα που πέσαν στα πεζοδρόμια.

Αλλά δεν είμαι πια παιδί...

αστικό δρομολόγιο

Κι όταν θέλουμε μια πόλη εξακτινωμένη, με πολλά "επίκεντρα", χρειαζόμαστε γραμμές / δρομολόγια λεωφορείων (και μικρών βαν) που θα ενώνουν το κέντρο με βασικά σημεία της πόλης, αλλά κυρίως με τα χωριά. Μια συγκοινωνία φτηνή, εύχρηστη, συχνή και τακτική (μακάρι δημοτική), όπου στις αφετηρίες της, εντός της πόλης, να συνδυάζεται με κοινόχρηστα ποδήλατα.

Οι άνθρωποι μένουν στα χωριά, όταν υπάρχει λόγος, διέξοδος, επικοινωνία, συγκοινωνία.

φόντο σε φωτογραφία

Κι είναι συνήθεια παλιά, σαν φτάνουν οι εκλογές λόγια ν' ακούγονται μεγάλα. Έτσι και στις μέρες που 'ρχονται θα αρθρωθούν. Συγκεντρώσεις, ομιλίες, ...

Στην κεντρική πλατεία, χρόνια τώώρα, η Καρδίτσα φαντασιώνεται το ευοίωνο μέλλον της και στέκεται να καμαρώνει το φόντο που την περιβάλλει..., όμοιο να μοιάζει με το παρόν της.

η παλιά Ηλεκτρική

 1910-1957

Στέκεται (όσο αντέχει ακόμη) ως μνημείο αρχιτεκτονικής αλλά και της τοπικής ιστορίας [διαβάστε εδώ]. Ένα κομμάτι που απόμεινε για να θυμίζει τον προηγούμενο αιώνα, την αστικοποίηση, τον εξηλεκτρισμό της πόλης, καθώς και το ξεκίνημα του εργατικού και κοινωνικού κινήματος.

«Καθημερινώς προσέρχονται εις τα γραφεία του Εμπορικού Συλλόγου […] και υπογράφουν δηλώσεις οι καταναλωταί ηλεκτρικού ρεύματος υποσχόμενοι επί τω λόγω της τιμής των ότι θα διακόψουν το ρεύμα μόλις αποφασίση τούτο η Επιτροπή Αγώνος» (εφ. ΚΑΡΔΙΤΣΑ, 01.01.1933).

«Ο αγών ως διεξάγεται είναι καταδικασμένος εις πλήρην αποτυχίαν. Αι ενέργειαι κατυθυνόμεναι εκεί όπου σήμερον κατευθύνονται υπό τας επιδοκιμασίας μερικών ανεύθυνων δημοκόπων. […] Η Καρδίτσα έχει βουλευτάς […] Η υπόθεσις δεν έγκειται εις την εταιρίαν ηλεκτρισμού, η οποία εφαρμόζει ένα νόμον του κράτους…» (εφ. ΘΕΣΣΑΛΙΚΗ ΦΩΝΗ, 05.01.1933).

«Δεν θα υποκύψωμεν» (εφ. ΚΑΡΔΙΤΣΑ, 09.04.1933): «Δίμηνον συνεπληρώθη από τότε που οι Καρδιτσιώται ξεκίνησαν εις ένα τραχύ και δύσκολον αγώνα εναντίον των εκμεταλλευτικών διαθέσεων ενός επιχειρηματίου, εναντίον του αναδόχου ηλεκτροφωτισμού».

Θυμάμαι που στα τέλη του '90 (τότε που καμαρώναμε την ανάπλαση της Δημοτικής Αγοράς) λέγανε πως πρόκειται να ενιαιοποιηθούν οι δύο χώροι και στην παλιά Ηλεκτρική θα γινότανε το θέατρο που λείπει από την πόλη. Δεκαπέντε χρόνια μετά θέατρο δεν έχουμε ακόμη...

ντετερμινισμός

Ωραία και τα οράματα, ωραία και τα λόγια...

"Θα βάλω καινούριο καυστήρα, να καίει βιοκαύσιμο..." "Δεν πάει άλλο με το πετρέλαιο τόσο που έφτασε!"

"Ένα κουτί χάπια ...700 ευρώ. Το ΟΓΑ μου πληρώνει μόνο ένα το μήνα. Ο γιατρός λέει πως χρειάζονται δυο."

Πώς να μη νιώθεις πως δεν μπορείς να πάρεις τη ζωή στα χέρια σου, όταν αντιλαμβάνεσαι πως σου ΄χουν περάσει νήματα πάνω από τους ώμους για να γίνεις μαριονέτα και τα κινεί ένα μακρινό χέρι, μια κεντρική δύναμη εξουσίας;

αγοράζεται η ελπίδα;

ανοιχτή πόλη

Αναζητώντας τη χαμένη μας ελπίδα, προκειμένου να φανεί πάνω από την πόλη ένας ορίζοντας προσδοκιών, είν’ αναγκαίο να γνωρίσουμε και να αναδείξουμε τα δομικά στοιχεία που συνδιαμορφώνουν την καθημερινή μας πραγματικότητα. Η συνειδητοποίησή της είναι η αφετηρία του μετασχηματισμού της.

Η συνηθισμένη έκφραση: «δε μας αρέσει η Καρδίτσα» μπορεί να γίνει: «Η Καρδίτσα που θέλουμε». Με μια διάθεση σεβασμού στις τοπικές κοινότητες και τις ιδιαίτερες κουλτούρες, ο συνεχής διάλογος και η επικοινωνία (κι όχι μόνο η επίσημη ψηφοφορία των εκλογών) μπορούν να δώσουν στους πολίτες τη δύναμη της αλλαγής.

Με μια αυτογνωσία της τοπικής μας ιστορίας, ο νέος δήμος Καρδίτσας μπορεί να αποτελέσει μια εξακτινωμένη πόλη. Με τη δημιουργία επίκεντρων (πιθανό στις έδρες των καποδιστριακών δήμων), η «ανοιχτή πόλη» μπορεί να επιβιώσει και να αναδειχτεί στο νότο των Βαλκανίων, έχοντας χαρακτηριστικά, όπως:

Εύκολη καθημερινότητα. Μετακινήσεις με ποδήλατο και φτηνή δημοτική συγκοινωνία.

Ποιότητα ανοιχτών / δημόσιων / κοινόχρηστων χώρων. Λειτουργικότητα, καλαισθησία και φροντίδα του αστικού περιβάλλοντος.

manifesto

Η Καρδίτσα, παιδί της αστικής επανάστασης, είναι μια ανοιχτή πόλη, με την έννοια ότι καθημερινά υποδέχεται τους κατοίκους των περιχώρων, μιας και αποτελεί διοικητικό, εμπορικό, οικονομικό και κοινωνικό κέντρο.

Αναζητώντας την ταυτότητα της πόλης -το παρόν της ιστορικότητάς της- θα διαπιστώναμε πως αυτή είναι καλυμμένη με ένα σελοφάν, μια επικάλυψη, μια στοιβάδα που έχει φθαρεί, αλλά συντηρείται από τις επίσημες, θεσμικές φωνές της τοπικής κοινωνίας:
Θεωρείται μια μικρή επαρχιακή πόλη της αγροτικής περιφέρειας, "φτωχός συγγενής", με λίγες αξιώσεις και περιορισμένο ορίζοντα προσδοκιών. Καμαρώνει τους επιφανείς άνδρες της [έχουμε οδό αφιερωμένη σε Καρδιτσιώτισσα;], έχει τους τοπικούς της (εθνικούς) ήρωες και αγίους, ενώ ο πολιτισμός της παράγεται από θεσμικούς φορείς και επίσημα συμβούλια συμβούλια (Πολιτιστικούς Σύλλογους) που δεν ξεφεύγουν από τον "πολιτικά ορθό" δρόμο και το καθωσπρέπει φαίνεσθαι.
Χαρακτηριστικές είναι οι πεποιθήσεις: "Η Λίμνη φέρνει τουριστική ανάπτυξη", "Ο Κάμπος είναι ταυτισμένος με τη γεωργία" και "Όταν μιλάμε για Ιστορία αναφερόμαστε στην παράδοση (φολκλόρ)".

Αναμφίβολα, η εικόνα που έχουμε για την ταυτότητα της πόλης χρειάζεται επικαιροποίηση. Η πόλη έχει μια ταυτότητα που συνδιαμορφώνουν περισσότεροι παράγοντες από αυτούς που συνήθως έχουν δημόσιο λόγο, αλλά αγνοούνται ή αποσιωπούνται στη δημόσια σφαίρα.
Η πόλη δεν έχει μόνο μια φωνή, αυτή των επίσημων προσώπων και των τοπικών ΜΜΕ. Υπάρχουν φωνές που δεν ακούγονται. Υπάρχουν φωνές που δεν τις ακούμε. Είναι οι φωνές των νέων [Η Καρδίτσα είναι πόλη λυκειόπαιδων.], των "μειονοτήτων" [τσιγγάνων, ατόμων με αναπηρία και άλλων κοινωνικά αποκλεισμένων ομάδων], των μη προνομιούχων, των μη ενταγμένων σε θεσμικούς φορείς.

Το σελοφάν της ταυτότητας της πόλης, το φθαρμένο, το βλέπουμε όλες κι όλοι μας. Από κάτω του υπάρχουν δομικά στοιχεία που συνεχώς αναταράσσονται, αλλά δε βγαίνουν στην επιφάνεια. Όταν αντιληφθούμε και συνειδητοποιήσουμε πως αυτά τα κομματάκια του παζλ είναι ζεστά και ζωντανά και τα φέρουμε στην επιφάνεια, τότε θα αλλάξει και η εικόνα της ταυτότητας της πόλης.

φθινόπωρο στα καφενεία

...συναντώντας ανθρώπους